Trong không khí hân hoan, tự hào của những ngày thu lịch sử, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta hướng về Thủ đô Hà Nội - trái tim của cả nước kỷ niệm 71 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2025) và 26 năm Hà Nội vinh dự được UNESCO trao tặng danh hiệu "Thành phố Vì hòa bình". Đây là dịp ôn lại chặng đường đấu tranh anh dũng, khẳng định niềm tin và khát vọng xây dựng Thủ đô ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại, hạnh phúc.
Ngày 10/10/1954, Thủ đô Hà Nội hân hoan đón chào đoàn quân chiến thắng trở về. Ảnh tư liệu: Internet
71 năm trước, sau 9 năm kháng chiến trường kỳ, với thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954, thực dân Pháp buộc phải ký Hiệp định Giơnevơ, công nhận độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của ba nước Đông Dương; chấp nhận rút quân khỏi miền Bắc nước ta. Tại Hà Nội, 16 giờ ngày 9/10/1954, những lính Pháp cuối cùng rút qua cầu Long Biên. Sáng 10/10/1954, Ủy ban Quân chính thành phố và các đơn vị Quân đội chia làm nhiều cánh quân lớn ca khúc khải hoàn tiến vào tiếp quản Thủ đô. Hàng vạn người dân Hà Nội chào đón đoàn quân giương cao ngọn cờ "Quyết chiến quyết thắng" trở về. Ngày Giải phóng Thủ đô đi vào lịch sử như một mốc son chói lọi, mở ra kỷ nguyên phát triển mới cho Hà Nội.
Thời khắc lịch sử đó là minh chứng về sức dân tộc, tinh thần đoàn kết, khát vọng hòa bình của nhân dân ta; là mốc son mở ra thời kỳ phát triển mới của Thủ đô và đất nước; đánh dấu thất bại hoàn toàn của thực dân Pháp ở Việt Nam, chấm dứt 9 năm kháng chiến trường kỳ. Hà Nội - Thủ đô của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa - sạch bóng quân thù; nhân dân ta làm chủ vận mệnh của mình và đất nước, phấn khởi bắt tay xây dựng xã hội mới, xã hội chủ nghĩa; mở ra thời kỳ mới hết sức vẻ vang trong lịch sử ngàn năm văn hiến và anh hùng của Thăng Long - Hà Nội ở thời đại Hồ Chí Minh.
Những năm đầu tiếp quản, Đảng bộ và chính quyền Thành phố nhanh chóng ổn định đời sống, khôi phục sản xuất, tái thiết cơ sở hạ tầng. Đến 1965, Hà Nội đã vươn lên trở thành trung tâm công nghiệp lớn của miền Bắc. Sự nghiệp văn hóa, giáo dục phát triển vượt bậc, đời sống nhân dân ngày càng nâng cao.
Song song với xây dựng, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, nhân dân Hà Nội cùng miền Bắc đẩy mạnh đấu tranh và không ngừng chi viện cho miền Nam chống đế quốc Mỹ xâm lược. Phong trào "Ngày thứ Bảy đẩy mạnh đấu tranh thống nhất Tổ quốc" do Nhà máy xe lửa Gia Lâm khởi xướng; phong trào "Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt, vì Huế - Sài Gòn kết nghĩa" được các tầng lớp Nhân dân Thủ đô nhiệt tình hưởng ứng. Khi đế quốc Mỹ gây ra sự kiện Vịnh Bắc Bộ, mở rộng chiến tranh ra miền Bắc, cả Hà Nội càng sục sôi khí thế chống Mỹ, cứu nước. Thanh niên Thủ đô đã dấy lên phong trào "Ba sẵn sàng"; phụ nữ Thủ đô dấy lên phong trào "Ba đảm đang" và đã nhanh chóng lan rộng, trở thành phong trào chung của cả nước.
Đặc biệt, 12 ngày đêm cuối tháng 12/1972, Mỹ dùng máy bay B.52 ném bom rải thảm Hà Nội và nhiều tỉnh, thành phố khác ở miền Bắc. Hà Nội cùng với các quân, binh chủng, các tỉnh, thành phố bình tĩnh, tự tin, tổ chức lực lượng chiến đấu, đánh thắng hoàn toàn cuộc tập kích chiến lược bằng không quân của đế quốc Mỹ, lập nên kỳ tích "Điện Biên Phủ trên không", góp phần tạo ra bước ngoặt lịch sử, làm thay đổi căn bản cục diện của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, buộc Chính phủ Mỹ phải ký Hiệp định Paris, chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình ở Việt Nam, tiến tới giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Bước vào thời kỳ đổi mới, Hà Nội phát triển mạnh mẽ, trở thành trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, đầu tàu kinh tế, văn hóa, khoa học, là động lực phát triển của Vùng Thủ đô, Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và vai trò quan trọng đối với nền kinh tế của đất nước. Từ một đô thị chỉ hơn 43 vạn dân ngày đầu giải phóng, đến nay, Hà Nội có quy mô dân số hơn 8 triệu người và không ngừng phát triển. Kinh tế Thủ đô tăng trưởng vượt bậc với tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) tăng bình quân 6,57%/năm, chất lượng cuộc sống của nhân dân Thủ đô được nâng cao đáng kể, chỉ số phát triển con người (HDI) đạt 0,829 năm 2024, tăng từ 0,799 năm 2020, cao nhất cả nước…
Hà Nội cũng là một trong số ít những Thủ đô trên thế giới có lịch sử, truyền thống văn hóa hơn ngàn năm tuổi và được biết đến là "Thành phố di sản", có hệ thống danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử phong phú, các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đặc sắc, kho tàng quý báu làm nên bản sắc Thăng Long - Hà Nội.
Với những thành tích đặc biệt xuất sắc và đóng góp to lớn trong 71 năm qua, Thủ đô Hà Nội đã vinh dự được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý: 3 Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập hạng Nhất và các danh hiệu: "Thủ đô Anh hùng", "Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân". Hà Nội tự hào là thành phố duy nhất ở Châu Á - Thái Bình Dương được Tổ chức văn hoá giáo dục của Liên hợp quốc (UNESCO) trao tặng danh hiệu "Thành phố Vì hoà bình" và là Thủ đô đầu tiên trong khu vực Đông Nam Á được UNESCO ghi danh tham gia "Mạng lưới Thành phố sáng tạo" toàn cầu năm 2019.
Hà Nội luôn giữ vững những danh hiệu cao quý ấy bằng những bước phát triển toàn diện, nhân văn, khẳng định vị thế trái tim của cả nước, "Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người", trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách quốc tế. Giai đoạn 2022-2024, lượng khách du lịch đến Hà Nội tăng trưởng bình quân trên 21%/năm. Tính chung 9 tháng năm nay, khách du lịch đến Hà Nôi đạt 5,5 triệu lượt người, tăng 22,1% so với cùng kỳ năm trước. Năm 2025, Hà Nội một lần nữa lọt top 50 thành phố tốt nhất thế giới và đáng để trải nghiệm.
Năm 2025, Thành phố tiếp tục gương mẫu, đi đầu thực hiện thắng lợi các Nghị quyết của Đảng, trước mắt là tăng tốc, bứt phá thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ XVII; chuẩn bị tốt mọi mặt để tổ chức thành công Đại hội Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ XVIII tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 05/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Kỷ niệm 71 năm Ngày Giải phóng Thủ đô và 26 năm Hà Nội được vinh danh "Thành phố Vì hòa bình" là dịp để tri ân các thế hệ đi trước, đồng thời nhắc nhở mỗi người dân hôm nay về trách nhiệm xây dựng và phát triển Thủ đô. Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành đô thị "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại", trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, khoa học, giáo dục, công nghệ. Tin tưởng rằng với truyền thống ngàn năm văn hiến, anh hùng, tinh thần kiên cường bất khuất và khát vọng vươn lên, Hà Nội sẽ tiếp tục lập nên những kỳ tích mới, xứng đáng với niềm tin yêu của nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế./.